معرفی خواجه علی سیاهپوش
خواجه‌علی سیاهپوش، از اجداد صفویان و از نوادگان شیخ صفی‌الدین اردبیلی از مريدان خاندان صفوى بود که در اواسط قرن دهم هجرى مى‌زيست.با استناد به شجره‌نامه، نسبت ایشان با ۲۲ واسطه به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد. در منابع از او به نامهای شیخ خواجه‌علی، سلطان خواجه‌علی و جناب سلطانی نیز یاد شده است و چون لباس سیاه می‌پوشیده به سیاهپوش مشهور شده است. از زندگی او در آغاز جوانی، همین‌قدر می‌دانیم که پدرش، شیخ صدرالدین موسی که از صوفیان بنام بود، او را خلیفه و نایب خود معرفی کرد و به تعلیم و ارشاد او همت گماشت. با درگذشت شیخ صدرالدین موسی در ۷۹۴، خواجه‌علی زمامدار خانقاه اردبیل شد و مریدان بسیاری پیدا کرد و اردبیل در زمان او رونق خاصی گرفت. خواجه‌علی نیز در ریاضت و تزکیه نفس راه نیاکانش را پیش گرفت.
بقعه خواجه علی سیاهپوش
اين بنا در يکى از کوچه‌هاى فرعى خيابان منجم تبريز، در محله‌اى به نام ويجويه قرار دارد و متعلق به دوره صفویه است. بنا دارای نقشه چهار ضلعی مربع از بیرون و هشت ضلعی از داخل است که اتاق های کوچکتری به صورت هشت ضلعی در داخل وجود دارد.
تاریخچه بنا
بقعه خواجه علی سیاهپوش مربوط به دوره صفوی – دوره قاجار است و در تبریز، خیابان منجم، کوچه علی سیاهپوش واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سنگ‌نبشهٔ مربوط به این بنا تخریب شده و از همین‌روی تاریخ بنای این آرامگاه مشخص نیست. تاریخ درگذشت شیخ سیاهپوش نیز معلوم نمی‌باشد؛ ولی به احتمال زیاد وی در سدهٔ پنجم هجری وفات یافته‌است.
معماری بنا
آرامگاه خواجه علی سیاهپوش دارای نقشهٔ چهارضلعی مربع از بیرون و هشت‌ضلعی از داخل است. این بنا همچنین دارای اتاق‌های کوچکتری به شکل هشت‌ضلعی در داخل است.در گوشه هاي كم عرض داخل بنا راهرويي به اتاقهاي كوچك هشت ضلعي در زاويه تعبيه شده. گوشواره‌های بنا با کاربندی‌های گچی آراسته شده‌است. قسمت داخلى سقف گنبد گچبرى است و با نقوش مختلف آراسته شده است. چهار زاويهٔ کوچک از چهار ضلع گنبد به داخل باز مى‌شود که از چهار طرف، گنبد را در ميان گرفته است. زير گنبد از چهار سو به شکل دايره است، مانند گود زورخانه، و سابقاً صندوقى هم در ميان گودى بوده که بعداً از بين رفته است.قبر شیخ در وسط سردابی در زیر بنا واقع شده است .
ويژگى خاص اين بنا به دليل طرح و گچبرى و مقرنس‌کارى طاق آن است که يکى از شاهکارهاى اين هنر اصيل ايرانى به شمار مى‌رود و نظير آن را مى‌توان در بناهاى تاريخى آذربايجان، مدخل مسجد جامع اروميه و گنبد داخلى بقعهٔ امين‌الدين جبرائيل کلخوران اردبيل ديد.